Short Term Fuel Trim và Long Term Fuel Trim là 2 thông số mà bạn dễ dàng nhận thấy khi sử dụng máy chẩn đoán.
Chúng ta có thể hiểu đơn giản rằng, Short Term Fuel Trim là thông số hiệu chỉnh nhiên liệu trong thời gian ngắn (short), còn Long Term Fuel Trim là thông số hiệu chỉnh nhiên liệu trong thời gian dài (long). Cụ thể ra sao, chúng ta cùng tìm hiểu:
Short Term Fuel Trim là gì?
Nếu như hệ thống nhiên liệu hoạt động với các thông số thiết kế bình, trên cơ sở mức tải và tốc độ của động cơ, thời gian phun cơ bản được tính ở mức 3.0ms (xem hình a1 – phía dưới). Lúc này sự biến đổi tín hiệu điện áp của cảm biến oxy cũng ở mức bình thường và ECM thực hiện “hiệu chỉnh ngắn hạn thời gian phun” thay đổi trong phạm vi “-/+ 10% (xem hình a1 – phía dưới). Sự hiệu chỉnh ngắn hạn này được gọi là “Short Term Fuel Trim” (STFT).
Như vậy “Short Term Fuel Trim” là sự hiệu chỉnh tạm thời để cung cấp nhiên liệu thay đổi theo từng chu kỳ của cảm biến oxy. Trong điều kiện hoạt động bình thường, nó sẽ dao động nhanh xung quanh giá trị lý tưởng là 0% và chỉ hoạt động trong vòng lặp kín (Closed Loop).
“Short Term Fuel Trim” là một thông số trên dòng dữ liệu của EOBD, và có thể hiện thị được trên các thiết bị chẩn đoán khi xem data list.
Short Term Fuel Trim hoạt động ra sao?
Tín hiệu đầu ra của cảm biến oxy sẽ làm thay đổi phản ứng “Short Term Fuel Trim”. Nếu thời gian phun cơ bản dẫn tới tỉ lệ không khí/nhiên liệu nghèo, lúc này Short Term Fuel Trim sẽ hiệu chỉnh (+) để làm giàu hỗn hợp bằng cách bù thêm nhiên liệu, và làm sẽ ngược lại khi lượng phun nhiên liệu cơ bản giàu.
Khi mức “Short Term Fuel Trim” thay đổi gần bằng -/+ 0% (ms), điều này cho thấy dấu hiệu trung hòa, trong đó thời gian phun cơ bản rất gần với tính toán trên lý thuyết, mà không hề có bất kỳ sự hiểu chỉnh đáng kể nào từ cảm biến oxy.
Nếu không có bất kỳ tín hiệu đầu vào nào thay đổi, nhằm tác động đến thời gian phun cơ bản, thì thời gian phun cơ bản sẽ duy trì ở mức 3.0ms. Giả sử như có sự rò rỉ ở ống nạp, không khí tăng thêm sẽ khiến động cơ chạy với hỗn hợp nghèo, đồng thời cảm biến oxy sẽ thông báo hỗn hợp nghèo.
Lúc này, ECM điều khiển “Short Term Fuel Trim” sẽ cố gắng hiệu chỉnh để đạt tới tới giới hạn +20% mà không đưa cảm biến oxy chuyển mạch trở lại bình thường. ECM biết rằng, trong trường hợp này cần phải tăng thời gian phun cơ bản để đưa cảm biến oxy có thể trở lại phạm vi hoạt động bình thường (xem hình 1b và hình 2a).
Long Term Fuel Trim là gì?
Khi phải tăng thời gian phun cơ bản để có thể đưa cảm biến oxy hoạt động bình thường, thì đây được gọi là “hiệu chỉnh dài hạn thời gian phun”. Sự hiệu chỉnh dài hạn này được gọi là “Long Term Fuel Trim” (LTFT).
Như vậy, “Long Term Fuel Trim” là sự hiệu chỉnh dài hạn đối với việc cung cấp nhiên liệu, vì nó là phần hợp thành của thời gian phun cơ bản. “Long Term Fuel Trim” thay đổi chậm để có thể đáp ứng được với sự thay đổi của “Short Term Fuel Trim”. Giá trị âm (-) biểu thị hiệu chỉnh nghèo và giá trị dương (+) biểu thị hiệu chỉnh giàu.
Long Term Fuel Trim hoạt động ra sao?
Nếu như “Short Term Fuel Trim” hiệu chỉnh với mức giảm/tăng đáng kể, đạt tới giới hạn 20% (hình b1) thì ECM sẽ thực hiện “hiệu chỉnh dài hạn thời gian phun” để hiệu chỉnh thêm 10%, có nghĩa là thời gian phun cơ bản sẽ tăng thêm 10%, từ 3.0 ms lên 3.3 ms. Sự thay đổi về thời gian phun cơ bản này mang mục đích đưa “Short Term Fuel Trim” trở lại phạm vi hiệu chỉnh bình thường (-/+ 10%).
Nhưng nếu như sau khi “Long Term Fuel Trim” đã hiệu chỉnh tăng thêm 10% từ 3.0 lên 3.3 ms (xem hình 2a), mà Short Term Fuel Trim vẫn hiệu chỉnh quá mức 15% thì “Long Term Fuel Trim” tiếp tục được hiệu chỉnh thêm 10% nữa, lúc này thời gian phun cơ bản sẽ tiếp tục tăng thêm 10%, từ 3.3 lên tới 3.6 ms (xem hình b2) để đưa “Short Term Fuel Trim” trở lại phạm vi hiệu chỉnh bình thường (-/+ 10%).
Không giống với “Short Term Fuel Trim”, chỉ hiệu chỉnh thời gian trong vòng lặp kín, mà “Long Term Fuel Trim” sẽ hiệu chỉnh thời gian phun cơ bản cả trong vòng lặp kín và vòng lặp hở.
Lưu ý
- Khi động cơ báo các lỗi liên quan đến cảm biến oxy, hỗn hợp giàu/nghèo, bầu Catalytic… thì bạn cần phải xem data list tình trạng cảm biến oxy và dữ liệu “STFT” và “LTFT”.
- Các mức hiệu chỉnh ở STFT và LTFT khi bình thường sẽ dưới 10%, nếu vượt quá 10% thì là bất thường, đang có vấn đề cần được tìm ra và khắc phục.
- Trước khi xem data để phân tích lỗi, bạn cần phải xem dữ liệu đóng băng “Freeze Fram”, tức là dữ liệu trạng thái động cơ khi xuất hiện mã lỗi. Ví dụ trong dữ liệu đóng băng lúc đó nhiệt độ động cơ là 99oc, số vòng quay là 1.800 vòng/phút, thì bạn cần phải cho động cơ hoạt động đến trạng thái này thì mới xuất hiện lỗi và thông số “STFT” hoặc “LTFT” mới bất thường.
>>> Xem thêm: Nguyên tắc hiệu chỉnh nhiên liệu của động cơ ô tô – Fuel Trim
>>> Xem thêm: Hướng dẫn cách kiểm tra áp suất két nước ô tô
Trung Tâm Huấn Luyện Kỹ Thuật Ô Tô Việt Nam VATC
Địa chỉ: số 50 đường 12, P.Tam Bình, Q.Thủ Đức, TP.HCM
Điện thoại: 0945711717
Tác giả: Thầy Phạm Vỵ